Khi tham gia Đầu tư trên thị trường chứng khoán, yếu tố tâm lý ảnh hưởng rất nhiều đến sự thành bại của quá trình đầu tư. Bài viết này Đầu Tư Số sẽ đưa ra cho các Nhà đầu tư tham gia trên thị trường một biểu đồ tâm lý đầu tư chứng khoán với 16 cung bậc ở mỗi giai đoạn khác nhau. Nếu nhà đầu tư hiểu rõ được thì sẽ có thể kiểm soát cảm xúc của mình để đưa ra những quyết định mua bán hay nắm giữ chứng khoán để thu về khoản lợi nhuận tối đa.
Dưới đây là biểu đồ thể hiện tâm lý của nhà đầu tư trên thị trường mà chúng tôi muốn chia sẻ :
Nghi ngờ
Trước khi bạn trở thành nhà đầu tư chắc hẳn đã nghe thấy từ người thân, bạn bè rằng: Họ kiếm được tiền thụ động nhờ hoạt động đầu tư chứng khoán. Bạn bắt đầu hoài nghi về điều này: Có thật không nhỉ? Có dễ dàng như vậy? Nghi ngờ chính là tâm lý đầu tư chứng khoán xuất hiện đầu tiên trong bạn.
Hy vọng
Người khác có thể kiếm được tiền nhờ đầu tư chứng khoán, vậy tại sao ta lại không thể nhỉ? Hy vọng giá của cổ phiếu tăng trong thời gian tới. Đó là hy vọng về sự “sinh sôi” của tài chính, một tương lai tích cực.
Lạc quan
Luôn tin tưởng bản thân có thể làm được, điều này dẫn chúng ta đến việc mua cổ phiếu và trông đợi sóng tăng, những thông tin tích cực về công ty, về thị trường.
Niềm tin
Sau khi đầu tư có một chút lợi nhuận, tâm lý nhà đầu tư sẽ càng tin tưởng vào bản thân và việc đầu tư hơn. Nhà đầu tư sẽ xem xét thị trường, nghĩ rằng cổ phiếu của mình sẽ tiếp tục tăng và sẽ thu được thêm được lợi nhuận. Thông thường ở giai đoạn này, nhà đầu tư sẽ có xu hướng sẽ giải ngân thêm vốn vào để đầu tư lớn hơn.
Cảm xúc
Thời điểm này, các nhà đầu tư tin tưởng rằng: Mình là một nhà đầu tư thông minh và rất phù hợp với chứng khoán. Đã có rất nhiều nhà đầu tư sẽ dùng công cụ Margin (đòn bẩy) để đầu tư thêm cổ phiếu.
Hưng phấn - Thỏa mãn
Tại giai đoạn này, mức độ rủi ro vào thị trường là cao nhất. Khi nhìn thấy mọi quyết định đầu tư đều sinh ra lợi nhuận nhanh và dễ dàng, hầu hết nhà đầu tư sẽ ngủ quên trong chiến thắng mà quên đi rủi ro và mong muốn mọi giao dịch đều sinh ra lợi nhuận. Điều đó sẽ là điểm bắt đầu của một quá trình thất bại .
Lo ngại, băn khoăn
Lần đầu tiên khi thấy thị trường đi ngược lại suy nghĩ chủ quan của nhà đầu tư. Nhà đầu tư không bao giờ nhìn vào những tổn thất do chưa bán cổ phiếu, luôn nghĩ bản thân là nhà đầu tư dài hạn, rồi mọi thứ sẽ ổn, chúng sẽ phục hồi và mang lại lợi nhuận. Đây chính là tâm lý đầu tư chứng khoán rất nguy hiểm.
Từ chối, chối bỏ
Thị trường chứng khoán tiếp tục giảm điểm nhưng nhà đầu tư lại không biết phản ứng ra sao. Nhà đầu tư bắt đầu chối bỏ trong tiềm thức rằng cổ phiếu họ mua là một thứ gì đó rất tồi tệ.
Sợ hãi
Thị trường chứng khoán luôn biến động, khi nó có sự điều chỉnh giảm sâu hơn và chưa có dấu hiệu phục hồi, nhà đầu tư sẽ bắt đầu nhen nhóm nỗi sợ hãi và tin rằng những cổ phiếu mà mình đang sở hữu sẽ không mang lợi nhuận nữa.
Tuyệt vọng
Nhà đầu tư rơi vào khủng hoảng khi giá trị cổ phiếu tiếp tục giảm. Họ không biết hành động như thế nào và chỉ biết cầu mong có thể hòa vốn.
Hoảng loạn
Đến giai đoạn này họ sẽ cảm thấy hoang mang, cạn kiệt ý tưởng đầu tư và có thể bắt đầu bán bớt cổ phiếu để cắt lỗ.
Xem xét lại tài sản
Lúc này, nhà đầu tư tin rằng danh mục đầu tư của bản thân sẽ không thể tăng trở lại được và sẽ bán tất cả các cổ phiếu có thể để thu hồi vốn, nhằm tránh những tổn thất trong tương lai.
Tức giận
Khi bán cổ phiếu với giá thấp, nhà đầu tư sẽ có cảm xúc tức giận và nghĩ thị trường chứng khoán là cờ bạc, tại sao lãnh đạo Ủy ban chứng khoán không hành động gì để cứu thị trường? Tại thằng này, thằng kia mà mình mới tham gia vào thị trường chứng khoán… Tức giận đó chính là tâm lý đầu tư chứng khoán chung của mỗi cá nhân khi bị thua lỗ.
Chán nản
Hết đổ lỗi cho người khác, họ sẽ tự đổ lỗi cho chính mình, nghĩ rằng bản thân quá kém cỏi nên mới tham gia vào thị trường chứng khoán và không muốn mua chứng khoán nữa. Nhưng giai đoạn này mới là thời điểm tốt nhất để đầu tư mua.
Mất niềm tin
Nhà đầu tư nghĩ không nên đầu tư chứng khoán nữa, đồng thời có những kiểu tự vấn bản thân, để hiểu bản thân mình.
Nghi ngờ
Do thất bại vẫn còn đó nên dù thị trường có tăng điểm thì nhà đầu tư vẫn chỉ nghi ngờ rằng đó sẽ lại là “bẫy” mà thôi, rồi lại giảm xuống ngay mà.
Hy vọng
Khi giá trị cổ phiếu tiếp tục tăng, thị trường hồi phục thì họ mới nhận ra rằng: Thị trường chuyển động theo chu kỳ và những nhà đầu tư sẽ lại tìm kiếm cơ hội cho mình.
Trên đây là 16 cung bậc cảm xúc, tâm lý đầu tư chứng khoán mà hầu hết các những nhà đầu tư cá nhân, riêng lẻ sẽ trải qua. Việc đầu tư luôn đòi hỏi kiến thức, kinh nghiệm và sự kiểm soát cảm xúc để thành công. Tất cả các nhà đầu tư nên vững tâm khi tham gia thị trường chứng khoán.
