Ở bài viết trước chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về các trường phái đầu tư trên thị trường chứng khoán. Trong bài hôm nay, chúng tôi sẽ giới thiệu kĩ hơn về trường phái phân tích kĩ thuật - là trường phái khá phù hợp để tiếp thu với những nhà đầu tư mới.
Phân tích kĩ thuật TA là gì?
Phân tích kĩ thuật (TA – Technical Analysis) là một phương pháp dự báo sự biến động của giá trong tượng lai dựa trên sự thay đổi của giá trong quá khứ. Cũng như việc dự báo thời tiết, TA không phải là một dự đoán tương lai một cách hoàn toán chính xác. Thay vào đó TA giúp nhà đầu tư dự đoán điều gì có thể xảy ra với giá trong tương lai. Phân tích kĩ thuật sử dụng một loạt các biểu đồ giá trong các khung thời gian khác nhau.
Phân tích kĩ thuật được áp dụng không chỉ trong chứng khoán mà còn ở mọi hàng hóa, hợp đồng tương lai hoặc bất kì thứ gì mà có giá bị ảnh hưởng bởi cung và cầu. Price Data (cái mà John Murpy gọi là Market Action – hành động của thị trường) phản ánh bởi giá mở cửa, giá cao nhất, thấp nhất, giá đóng cửa, khối lượng,…
Khung thời gian mà chúng ta có thể sử dụng để quan sát biến động của giá có thể là đồ thị trong khung giờ theo phút (1 phút, 5 phút, 10 phút, …), đồ thị ngày, tuần hoặc tháng, năm.
Các giả định của Phân tích kĩ thuật
Phân tích kĩ thuật được áp dụng vào chứng khoán khi giá chỉ được phản ánh bởi lực cung hoặc lực cầu. TA không hoạt động thật chính xác nếu có một “bàn tay” khác ảnh hưởng tới giá chứng khoán. Để chúng ta có thể sử dụng TA để phân tích cổ phiếu cần có 3 giả định quan trọng sau:
Cổ phiếu cần có tính lỏng hay tính thanh khoản cao
Những cổ phiếu có thể áp dụng phân tích kĩ thuật phải là những cổ phiếu có thanh khoản (volume) vừa đủ, nghĩa là cho phép nhà đầu tư cá nhân mua, bán dễ dàng mà không làm thay đổi giá của chính cổ phiếu đó. Các cổ phiếu thanh khoản thấp khó khăn hơn để chúng ta áp dụng TA, bởi vì quá ít người mua và bán trong cùng một khoản thời gian, do vậy người mua và người bán có thể phải thay đổi giá so với mong muốn ban đầu nếu muốn mua vào hoặc bán ra cổ phiếu. Vì vậy, đối với những cổ phiếu thanh khoản thấp - thường là các cổ phiếu penny, giá của chúng dễ bị thao túng bởi một số nhà đầu tư độc lập - chúng ta không nên sử dụng TA để phân tích các cổ phiếu dạng này.
Không có sự thay đổi giá
Việc chia tách cổ phiếu, trả cổ tức là những nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi của giá cổ phiếu mà không nhờ cung,cầu. Mặc dù không có thay đổi về giá trị của khoản đầu tư của chúng ta, nhưng việc giá cổ phiếu thay đổi nhờ tác nhân của con người như vậy có thể ảnh hưởng đến biểu đồ giá và làm phân tích kĩ thuật khó áp dụng. Nhưng rất may, các phần mềm phân tích kĩ thuật hiện giờ đều tự động điều chỉnh dữ liệu giá lịch sử cho phù hợp khi cổ phiếu bị chia tách hoặc doanh nghiệp chia cổ tức.
Không có những tin tức cực đoan
Phân tích kĩ thuật không thể dự báo được các thông tin cực đoan về chính trị, kinh doanh mà có thể làm ảnh hưởng tới giá cổ phiếu, Các thông tin kiểu dạng này có thể là CEO bị tai nạn, chiến tranh, khủng bố,… Khi những tác động từ các tin tức cực đoan này ảnh hưởng tới giá, nhà đầu tư nên kiên nhẫn đợi khi đồ thị của giá trở lại ổn định hơn, khi giá cổ phiếu đã phản ánh hết những tin tức đó.
Tóm lại, điều quan trọng là chúng ta cần xác định xem cổ phiếu có thỏa mãn đủ cả 3 yếu tố trên không trước khi quyết định áp dụng phân tích kĩ thuật. Chúng tôi không nói rằng việc phân tích cổ phiếu mà giá bị ảnh hưởng bởi 3 yếu tố trên là vô ích, mà chỉ là khi áp dụng TA vào những cổ phiếu đó sự chính xác của TA sẽ giảm đi.
Lý thuyết Dow - Cơ sở của phân tích kĩ thuật
Đầu thế kỉ 21 Lý thuyết Dow đã đặt nền móng cho những gì mà sau này chúng ta gọi là phân tích kĩ thuật hiện đại. Lý thuyết Dow không được trình bày dưới dạng một cuốn sách hoàn chỉnh mà thay vào đó nó được chắp ghép từ những tác phẩm của Charles Dow qua nhiều năm.
Trong số rất nhiêu định lý do Dow đề ra, chúng tôi xin đưa ra 3 giả thuyết nổi bật sau:
- Giá cả phản ánh mọi thứ;
- Sự biến động của giá không hoàn toàn là ngẫu nhiên;
- Cái gì, điều gì (What) quan trọng hơn là Tại sao (Why).
Giá cả phản ánh mọi thứ
Với mệnh đề này, việc phân tích cơ bản là việc ta tin rằng giá hiện tại đã phản ánh đầy đủ tất cả thông tin. Do tất cả thông tin đã được phản ánh vào giá nên giá trị hiện tại của cổ phiếu đã thể hiện giá trị của cổ phiếu đó và giá là cơ sở của phân tích kĩ thuật.
Dù gì đi nữa thị giá cũng phản ánh tất cả kiến thức của tất cả những thành viên trong thị trường gồm các traders, các nhà đầu tư, nhà quản lý quỹ, những người theo cả phân tích kĩ thuật và phân tích cơ bản,… Phân tích kĩ thuật là sử dụng những thông tin của giá cổ phiếu để diễn giải những gì thị trường đang nói với chúng ta, mục đích của TA là hình thành quan điểm dự đoán về giá cổ phiếu trong tương lai.
Biến động của giá không hoàn toàn ngẫu nhiên
Hầu hết những nhà đầu tư theo phân tích kĩ thuật đều đồng tính với việc giá di chuyển theo xu hướng (trend). Những người sử dụng TA tin rằng chúng ta có thể xác định được xu hướng giá, từ đó có thể kiếm lợi nhuận nương theo những xu hướng đó. Bởi vì các nhà phân tích kĩ thuật có thể sử dụng nhiều khoản thời gian khác nhau, tức là có thể quan sát biến động của giá cả trong ngắn và dài hạn để tìm ra xu hướng hiện tại cũng như dự đoán tương lai của giá.
"What" quan trọng hơn "Why"
Trong cuốn sách The Psychology of Technical Analysis Tony Plummer đã viết: “Một người theo phân tích kĩ thuật biết giá của mọi thứ, nhưng không biết giá trị của cái gì cả”.
Phân tích kĩ thuật, cũng như những người theo trường phái TA, chỉ quan tâm tới 2 điều: "What is the current price?" ("Giá hiện tại là bao nhiêu?") và "What is the history of the price movement?" ("Lịch sử biến động giá là gì, tăng hay giảm , mô hình gì?"). Giá là kết quả cuối cùng của cuộc chiến giữa cung và cầu của cổ phiếu.
Mục đích của phân tích là để dự báo con đường tiếp theo của giá đi về đâu. Bằng cách tập trung vào giá những người sử dụng TA tiếp cận một cách trực tiếp về tương lai của giá. Còn những người theo FA (phân tích cơ bản) bận tâm tìm lý do tại sao giá của cổ phiếu lại như hiện tại.
Đối với những người theo TA việc tìm hiểu tại sao là quá lãng phí thời gian, họ tin rằng tốt nhất là ta nên tập trung vào What chứ không cần quan tâm Why. Tại sao giá tăng ư? Đơn giản là do có nhiều người mua (cầu) hơn người bán (cung). Rốt cục giá trị của cổ phiếu chỉ là cái giá mà người ta sẵn sàng trả cho nó. Ai cần biết tại sao chứ?
Vẻ đẹp của phân tích kĩ thuật nằm ở tính linh hoạt. Đơn giản là vì các nguyên tắc trong TA có thể áp dụng rộng rãi. Chúng ta không cần quá thông thạo về kinh tế để phân tích một cổ phiếu hay cả thị trường. Ta không cần có bằng CFA để có thể đọc hiểu biểu đồ giá. Biểu đồ không quan trọng khung thời gian nào, chúng đều là biểu đồ, một cổ phiếu, một chỉ số hay hàng hóa nào đó đều có thể áp dụng các nguyên tắc chung của TA : hỗ trợ, kháng cự, xu hướng,…
Tuy nhiên phân tích kĩ thuật không hề dễ, muốn thành công trong TA chúng ta vẫn cần nghiên cứu một cách nghiêm túc, cần sự đam mê học hỏi và tâm lý thoải mái. Những người theo TA cho rằng 80% thị trường được quyết định bởi tâm lý, còn 20% là suy luận của logics. Còn những người theo FA cho rằng giá trên thị trường được quyết định bởi 20% là tâm lý và 80% là lý trí.
Nhưng nhìn chung giá là tất cả những gì mà chúng ta quan tâm và nó được xác định bởi tất cả các hành vi của những người tham gia thị trường. Bằng cách tập trung theo dõi diễn biến của giá để xem bên cung hay cầu đang thắng thế, TA quan tâm trả lời điểm mấu chốt: Giá là gì ? Giá đã và đang ở đâu ? Giá sẽ đi đến đâu ?
Chúng ta nên nhớ rằng phân tích kĩ thuật vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật. Nên khi sử dụng nó cần áp dụng linh hoạt và có chọn lọc sao cho phù hợp với phong cách đầu tư của mình. Để ứng dụng được TA không chỉ cần thời gian công sức mà cần cả sự đam mê học hỏi của mỗi người.
